LIVERPOOL HAKKINDA
Liverpool, İngiltere’nin kuzey doğusunda yer alır. Ülkenin başkenti Londra’ya 283 km uzaklıkta yani yaklaşık 4 saatlik bir mesafededir. Şehir sahip olduğu iklimi, ulaşım kolaylığı, coğrafi şekilleri, su kaynakları ve verimliliği ile İngiltere’nin en iyi konumlanmış yerleşim yerlerinden bir tanesi olarak tanımlanır. Liverpool şehirleşmiş alanının kuzeyinde Southport, Ormskirk, Preston, batısında St Helens, Warrington, Manchester, güneyinde Chester, doğusunda Mersey Halici, hemen kuzey doğusunda ise İrlanda Denizi yer alır.
Liverpool’da Atlantik Denizi’ndeki meşhur Gulf Stream sıcak akıntısından kaynaklı genel olarak ılıman iklim hakimdir. Bölgede belirgin bir yağış vardır, en kurak zamanlarda bile oldukça iyi oranlarda yağış gözlemlenir. Şubat en kurak ayı, Kasım ise en yağışlı zamanıdır. Kışları fazla soğuk ve kar olmadan geçen hava durumu yaz aylarında ılık, bazen serin olur. Şubat yine en soğuk zamanıdır, ortalama sıcaklık 3 derece olur, Temmuz ise en sıcak aydır, ortalama sıcaklık 16 derecedir.
Diğer Birleşik Krallık şehirlerinde olduğu gibi Liverpool’da da çok karışık bir nüfusa rastlıyoruz. 13. yüzyılda planlı bir yerleşim yeri haline gelen bu sevimli beldenin 16. yüzyılda nüfusu halen 500 kadardı, fakat 17. yüzyıl ile yavaş yavaş artmaya başladı. Özellikle gelişen ticaret ile 19. yüzyılın sonlarına kadar sürekli artış gösteren nüfus en son yapılan araştırmalara göre şehirleşmiş bölgede 2 milyon civarındadır ki bu nüfus olarak İngiltere’nin en büyük 9. kenti olduğunu gösterir. İngiltere’de toplam nüfusun %38’e yakını 30 yaş altındadır, fakat bu Liverpool’da %43’e kadar yükselir, bu da ülkenin genç nüfuslu şehirlerinden biri olduğunu ispatlar.
Liverpool’a tarihte ilk yerleşen kişiler Afro-Karayipli Britanyalılar, denizciler, eğitim için İngiltere’ye gönderilmiş ticaret adamları, onların aileleri ve çocuklarıdır. Tabii bir de serbest bırakılmış köleleri unutmamak gerekir. Şehrin demagojik yapısına bakıldığında öncelikli olarak göze Avrupa’da bulunan en eski Çinli azınlığı çarpmaktadır. Liverpool’daki “Chinatown“ın (Çin Şehri) ilk yerleşenleri İngiltere’ye denizci olarak gelen ve buraya yerleşen Çinlilerdir. Bunun Liverpool için bir diğer önemi de Chinatown’un rengarenk sokak giriş kapısının Çin’in dışında bulunan en büyük sokak giriş kapısı olmasıdır.
Şehrin aynı zamanda yüzyıllardır süregelen İrlanda asıllı nüfusu ile bütünleşmiş bir ünü de vardır. 19. yüzyılın başlarında Liverpool’daki toplam nüfusun %10 kadarı İrlanda asıllı idi. 1845-1849 yılları arasındaki Büyük İrlanda Patates Kıtlığı sırasında İrlanda’dan 2 milyon fakir ve aç kişi buraya kaçmışlardı, sonrasında bir kısmı limandan kalkan gemilerle Amerika’ya göç etmesine rağmen çok sayıda İrlandalı burada kalmaya devam etmişlerdi. 19. yüzyılın ortalarında Liverpool şehir nüfusunun %20’sini İrlanda asıllı kişilerin oluşturduğu bilinir. Bu göç 20. yüzyılın ortalarına kadar devam etmiştir. Şehirdeki varlıkları, insanların günlük hayatlarından konuştukları dile kadar pek çok konuda etki göstermiştir. Bugün hala nüfusun %4 kadarı aslen İrlandalıdır.
LIVERPOOL TARİHİ
XII. yüzyılın başlarında, Kral John zamanında, Kraliyetin verdiği bir karar doğrultusunda belde statüsü kazanan Liverpool’da bu yerleşim yeri planlaması başlangıçta 8 sokak ile “H” şeklinde yapılmıştı, bu sokaklar günümüzde halen şehrin en eski ve gözde yerleri olduğu bilinerek popülerliğini korumaktadırlar; Bank Street(şu anda Water Street), Castle Street, Chapel Street, Dale Street, Juggler Street (şu anda High Street), Moor Street (şu anda Tithebarn Street) ve Whiteacre Street (şu anda Old Hall Street).
Liverpool eskiden “Lancashire” kontluğu içerisinde yer almaktaydı, bu sebeple süregelen alışkanlık olarak yerel halk halen güneybatı bölgesinin Lancashire olarak kabul eder. Zamanla şehirdeki liman çok hızlı gelişmiş, buna bağlı olarak nüfus farklı yönlerden gelen göçlerle ciddi anlamda artmıştır ve büyük bir şehir olmuştur. Hepsinin ortak sonucu olarak Liverpool’da hem şehir hem de halk kendine has özelliklere sahip olmuş ve Lancashire niteliklerinden uzaklaşmıştır.
XVII. yüzyılda Liverpool limanının önem kazanmasıyla birlikte ticaret yavaş yavaş artmaya başlamış, Liverpool köle ticaretinin merkezi haline gelmiş ve şehir oldukça zenginleşmiştir. Köle ticaretinin oldukça büyük bir kısmını elinde bulunduran Liverpool’da, 19. yüzyılda köle ticaretinin yasaklanmasıyla başka ticari alanlara yönelim olmuş ve bu alanlarda başarı kazanılmıştır. Yine 19. yüzyılda Liverpool ile Manchester arasında şehirlerarası yolcu treni sistemini barındıran demiryolu açılmış, dünyada bir ilk olan bu olaydan sonra demiryolları ulaşım için önemli bir unsur haline gelmiştir. Demir yolunun yanı sıra, önemli bir limanı barındırdığı için deniz ulaşımında da önemli bir noktadır. 20. yüzyılda okyanusu geçmek isteyen göçmenler Liverpool limanından geçen gemilere binmişlerdir. Büyük transatlantik Titanik’in tescil limanı da Liverpool’dur.
Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarından sonra ailelere savaş sırasında zarar gören evlerin yerine kalacak başka yerler oluşturmak adına şehir merkezinde çok katlı binalar yaparak banliyölerde yaşayan kişileri buralara taşıdılar. Bu yenileşmeye uyum sağlayamayanlar bu yüksek yapıları tercih etmemişlerdir. Bu kişilerin eleştirileri halen varlığını sürdürmektedir.
LIVERPOOL DİL OKULLARI
Liverpool, İngilizce öğrenmek isteyen öğrencilerin köklü tarihi, zengin kültürü, gündelik yaşantısının hareketliliği, insanlarının sıcakkanlılığı ve kişisel gelişim ve eğlence için yapılabileceklerin fazlalığı dolayısıyla gönül rahatlığıyla tercih edilen şehirlerden bir tanesidir. Burada yer alan hem zincir okullar hem de yerel markalar, şehrin öğrencilere sunabileceği doğal kaynaklarını da kullanarak çok amaçlı ve sarıp sarmalayıcı bir eğitim süreci vadediyor. Dil eğitiminin yalnızca okullardaki programlardan ibaret olmaması gerektiğinin çokça bilincinde olan kurumlar, öğrencilerini sanatla, sporla, müzikle iç içe dopdolu bir süreçte anılar biriktirmeye davet ediyor.
LIVERPOOL'DA EĞİTİM
Liverpool’da üç tane üniversite bulunmaktadır; University of Liverpool, Liverpool John Moores University ve Liverpool Hope University.
University of Liverpool (Liverpool Üniversitesi), Victoria döneminde altı endüstrileşmiş şehirde kurulan Red Brick (Kırmızı Tuğla) okullarından biridir ve bir Russel Group üyesidir. Sekiz adet Nobel ödülü kazanmıştır. Günümüzde halen lisans ve yüksek lisans eğitimlerini sürdüren 20.000’den fazla öğrenciye ev sahipliği yapmaktadır. Üniversitenin hem İngiltere nazarında hem de dünya sıralamalarında çok iyi bir yeri vardır.
Liverpool John Moores University, 19. yüzyılın başlarında Liverpool Mechanics School of Arts adı altında makinist çıraklara yüksek öğrenim sağlamak amaçlı kurulmuş bir eğitim kurumu idi. Sonrasında uygulamalı bilimler çeşitlenip genişleyince politeknik unvanı almış, son olarak 20. yüzyılda çok tanınan ve saygı duyulan bir iş adamı olan Liverpoollu John Moores anısına ismi değiştirilmiştir. Lisans ve yüksek lisans derecelerinde eğitimlerine devam eden 24.000’den fazla öğrencisi mevcuttur.
Liverpool Hope University ise diğerlerine nazaran daha küçük bir okuldur, toplamda 8000’e yakın öğrencisi vardır. 1844’te Öğretmen Eğitim Koleji olarak açılmış ve henüz 2005 yılında Kraliçe’nin beraatı ile özerk bir üniversite olmuştur.
Bunların yanı sıra University of Liverpool’a bağlı olan Liverpool School of Tropical Medicine (Liverpool Tropik Tıp Okulu) da önemli bir yer tutar. Çünkü bu araştırma ve eğitim kurumu İngiltere’nin deniz aşırı ticaretinden dolayı doğan tıp sorunları ile özel olarak ilgilenmek için kurulmuştur, var olan hayvan-zehirlerinin saklanması ve üzerlerinde özel araştırmalar yapılması için tüm dünyada bulunan iki kurumdan biridir.
Şehirdeki yüksek öğrenim kurumlarına genel bir bakış ile görüyoruz ki, 55 bine yakın öğrenci nüfusu ile, öğrenci sayısının çok olduğu yerlerde olduğu gibi, gündelik hayata da yansıyan ciddi etkileri söz konusudur. Kültür, sanat, ekonomiklik, hareketlilik ticaretin yanı sıra eğitimin de yardımlarıyla daha yaygın ve erişilebilir haldedir.
ULAŞIM
Liverpool ulaşım açısından İngiltere’nin en gelişmiş şehirlerinden bir tanesidir. Hem şehir içi hem de şehir dışı demiryolu ağı geniştir ve seferleri düzenlidir. Liverpool’da metro yoktur ve şehir içinde otobüs seferleri, feribotlar ve taksilerle ulaşım sağlanır. Şehir merkezinden havalimanına taksi ya da araba ile yolculuk 20 dakika sürer, Manchester Havaalanı ise yaklaşık olarak bir saatlik tren ya da otobüs yolculuğu mesafesindedir.
Liverpool’da demiryolu ağına baktığımızda iki değişik sistem görüyoruz; Merseyrail isimli şirket tarafından işletilen demiryolu, Merseyside bölgesinde yerel ulaşımı sağlar. Diğer demiryolu sistemi ise İngiltere’nin büyük şehirlerine ve Birleşik Krallık ülkeleri olan Galler ve İskoçya’ya kadar uzanır. Şehrin ana tren garı Liverpool Lime Street Garı’dır.
KÜLTÜR, SANAT, SPOR
Şehirde İngiltere Premier League’de oynayan iki tane futbol kulübü bulunmaktadır; Everton FC ve Liverpool FC. Ülke için çok önemli olan bu spor dalı, Liverpool adına çok daha ayrı bir değer halindedir. Şehirdeki büyük- küçük, genç – yaşlı herkesin futbol tutkusu, ligdeki iki takımları ile taçlanmaktadır. Liverpool FC 1888 yılında İngiliz Premier League kurulduğundan beri var olan ve her sezon en üstlerde oynayan bir takımdır, bu bağlamda yalnızca şehir ve ülke için değil tüm dünya futbol hayranlarının yakın markajı altındadır. Takımın evi Anfield Stadyumu şehre yolu düşen herkesin mutlaka gördüğü önemli yerlerden bir tanesidir.
Liverpool hem ülke hem de dünya müzik tarihinde çok önemli bir şehirdir. Burası İngiltere’nin en eski profesyonel senfoni orkestralarından biri olan “Royal Liverpool Philharmonic (Kraliyet Liverpool Filarmoni) Orkestrasına da ev sahipliği yapmaktadır. Aynı zamanda 1960lı yılların ortalarında pop müziğin, rock’n roll ile buluştuğu renkli senelerde tüm listeleri sarsan, yerel barlarda sahnelere çıkmalarıyla başlayıp efsanevi bir yolculuk yapan The Beatles grubunun evidir. Peşlerinden pek çok müzik grubuna ve müzisyene ilham olan The Beatles’ın vokali John Lennon’ın adı şehrin havalimanına bile verilmiştir. Şehirde müzik konserleri verilebilecek irili ufaklı onlarca farklı sahne vardır. Sene boyunca gerçekleştirilen pek çok etkinlik ile tüm dünyada sektörün nabzının tutulduğu şehirlerden bir tanesidir.
Liverpool, Birleşik Krallık’ta en çok ziyaret edilen altıncı şehirdir. Turistik olarak zengin tarihi, kültürel mirasları, müzik geçmişi, spor müsabakaları çok insanın dikkatini çekmektedir. Yüzyıllar geçtikçe artlarında kalan eşsiz mimari yapıları da günümüzde Liverpool’un kökenlerine ışık tutmaktadır. Şehre gidildiğinde mutlaka görülmesi gereken yerlerden, ziyaret edilmesi gereken müzelerden birkaçı; Albert Dock, St. George’s Hall, Museum of Liverpool, Walker Art Gallery, Royal Liver Binası, Norton Priory Museum & Gardens, Calderstones Park, St. John Parkı, Liverpool Merkez Kütüphanesi, Liverpool Şehir Sarayı, Knowsley Safari Parkı, Merseyside Denizcilik Müzesi, Liverpool Anglikan Katedrali.